Robot ama bir o kadar duygu yüklü kinetik heykelleri ile son günlerde sanat gündeminde adından sıkça bahsettiren değerli sanatçımız Server Demirtaş ile heykelleri ve geçmişten günümüze hassas oluşum süreçleri üzerine konuştuk.
Banu Çarmıklı: Son dönemlerde ürettiğiniz kinetik heykeller oldukça ilgi görüyor. Bu heykellerin çıkış noktasından biraz bahsedebilir miyiz?
Server Demirtaş: Erken dönem çocukluğum babamın, küçük tamiratlarını yaptığı, içinde kaynak makinası, demir şekillendirme aletleri bulunan ve torna, tesviye işlerinin yapıldığı bir atölyede geçti. Babam orada ya bir demiri kaynatıp şekillendirir ya da elektrikli bir aletin tamirini yapardı, bazen de bir mucitlik peşinde çalışıyorken izlerdim onu.
O yıllarda içimdeki tek aşk ressam olmaktı. Mimar Sinan Resim Bölümünden 1984 de mezun olduğumda artık resim yapmanın, boyutlu işler üretmenin veya çok farklı bir disiplinde çalışmanın aslında aynı şey olduğunu anladım. Yani derdinizi anlatmak için resim şart değildi. Bu heyecanlarla üç boyutlu işler ürettim bir süre. PVC, Oluklu mukavva çok kullandığım malzemelerdi.
Bu arada para kazanmak için bazı dekor işleri ve Japon süsleri yapabilecek makinaları yapmayı denedim babamla birlikte. Heykeller ve makinalar beraber yürüdüler. Fakat son 18 – 20 yıldır makinalar, hareketli heykeller kendimi en iyi ifade edebileceğim bir alanmış gibi görünüyor.
BÇ: Mekanik işler üretiyor olmanıza rağmen eserleriniz insan bedeni, içgüdüleri veya ruhuna değiniyor bu organik ve inorganik birleşim ne anlatıyor?
SD: Makinalar, mekanik sistemler ve robotik kurguların tümü sadece bir küçük duyguyu anlatsın derdindeyim. Elektronik ve yazılım kullanmadan, sadece mekanik düzeneklerle problemlerini çözmeye çalıştığım hareketli heykellerle; basit insan davranışlarını, makina ve insan işleyişindeki benzerliklerden doğan gerilimi irdelediğimi sanıyorum. Bir sure önce fark ettiğim gibi, sanırım erken dönemlerime ait açmazlarım, utangaçlıklarım, içe dönük sarsıntılarım bana şimdi kaynaklık ediyor gibiler. Benzer yaşanmışlıkların izlenimlerine bakıyor olabiliriz heykellerin hareketlerinde.
BÇ: Son günlerde gerçekleştirdiğiniz projelerden veya gelecek projelerinizden biraz bahsedebilir misiniz?
SD: Son Contemporary fuarında, birbirlerine ve izleyiciye dil çıkaran kızlar (KORO) ve her seferinde tekrar aşağıya kaydıkları ,duvara tırmanan, mülteci, küçük kızlar (KAÇIŞ) çalışması vardı. Koro’ da kızlar aslında ses çıkararak dil çıkarıyorlardı, gürültüden duyulamadı.
İki ay önce Bozulu Art Galeri’deki sergimde yer alan eserim ise, izleyici yaklaştığında, harekete geçerek, yapraklarını açıyor ve çiçek kokusu veriyordu mekana. Ayrıca insan hareketlerine uyum gösteren, müzikli bir başka interaktif çalışmam daha vardı. Bu ikisi şu sıralar Piramid Sanat’ta sergileniyorlar. Sanırım bir sonraki projem ise izleyici yaklaştığında onlardan saklanmaya çalışan heykeller olacak.
BÇ: Teknolojiyi sanat ile bu denli yakın ilişkide sunan eserleriniz çağımızın yeni sanat algısına da bir gönderme yapıyor mu?
SD: İzleyicilerden edindiğim pozitif izlenimler beni çok fazla heyecanlandırıyor ve deneysel bir alanda bulunmaktan fena halde keyifliyim. Çağımızın yeni sanat algısına şiddetle bir gönderme yaptığım söylenebilir.
BÇ: Az ama öz üretim yaptığınızı gözlemliyorum. Ortalama bir eseriniz ne kadar sürede ortaya çıkıyor? Veya üretim süresinde teknik destek aldığınız noktalar oluyor mu?
SD: Heykellerim neredeyse her yanıyla kendi elimden çıkıyor. Hareketli mafsallar, zamanlama diskleri ve hepsi Leonardo dönemi otomatları gibi mekanizmalardan oluşuyor. Doğal olarak uzun zaman alıyor. 2 ay ile 6 ay arasında sürebiliyor. Bir ara yazılım gibi bir şeyler denedim ama bana göre olmadığını anladım, ayrıca demode olduğumu da…
BÇ: Son olarak daha önceki senelerde yaptığınız video çalışmalarına da değinmek istiyorum. Benim de ilgiyle izlediğim bu üretimlerinize yeni projelerinizde de yer vermeyi düşünüyor musunuz?
SD: Video çok sevdiğim bir alan. Bir süre önce severek denemelerim oldu. Makinalar öne geçtiler, ama artık şimdi kendimi yeni sürprizler için gayet iyi hissediyorum.
Çalışmalarıma gösterdiğiniz zarif ilginiz için teşekkür ediyorum.
http://serverdemirtas.com
